Burgemeester Ederveen tijdens Dodenherdenking: 'Nooit meer oorlog is wat we willen'

Zowel op het Brits Ereveld aan de Luikerweg als op het Verzetstrijdersplantsoen aan de Markt is zaterdagavond onder grote belangstelling zeer stijlvol stilgestaan bij het herdenken van onze oorlogsslachtoffers.

Even na half zeven arriveert een stoet mensen bij de begraafplaats aan de Luikerweg: de fanfare, het gilde, de scouts, jonge voetballers, het gemeentebestuur, afgevaardigden van het Comité 4 mei, de EHBO en overige belangstellenden. Het publiek, waaronder afgevaardigden van Stichting Erfgoed 40-45, het Bloemencorso en een aantal veteranen neemt zijn plaats in op het ereveld, vaak bedolven onder paraplu’s. Ook buiten de begraafplaats, achter de beukenhaag, staan veel bezoekers. Eén van de aanwezigen draagt op zijn revers een speldje met de Nederlandse driekleur, de rode klaproos en de tekst Valkenswaard War Cemetery.

Bij elke zerk van een oorlogsslachtoffer is een foto van de betreffende militair geplaatst. Op meerdere plekken ligt een boeket bloemen en op één grafsteen ligt een steentje, een mooi Joods gebruik. Opvallend is dat op alle zerken een koperen muntje ligt. ’n Valkenswaardse Afghanistan-veteraan heeft ze daar uit eerbied neergelegd met de bedoeling om op Amerikaanse wijze respect te tonen middels een munt. “Eigenlijk zijn de munten voor degene die de begraafplaats onderhoudt. Maar ik haal ze eraf, omdat het koper anders in de steen trekt.” Inmiddels worden door twee scouts de namen van alle slachtoffers opgelezen.

Brug tussen heden en verleden

Na muziek van de fanfare verwelkomt de ceremoniemeester alle aanwezigen. “Dat voelt goed”, zo zegt hij en draagt het woord over aan de burgemeester en de kinderburgemeester. De heer Anton Ederveen: “Fijn dat u uw betrokkenheid toont bij hen die hier hun laatste rustplaats hebben gevonden. Dank aan alle jeugd en jongeren die hierbij aanwezig zijn om iets te herdenken wat voor jullie zo heel ver weg is.” De burgemeester memoreert dat het dit jaar tachtig jaar geleden is dat Valkenswaard werd bevrijd, en dat dit in september heel groots zal worden gevierd. “We zijn hier samengekomen om een brug te slaan tussen het heden en het verleden.” Ederveen onderstreept in zijn toespraak het belang om nooit te vergeten wat oorlog werkelijk betekent en wat dat met de mens doet. Kinderburgemeester Billy de Wit benadrukt eveneens het belang van de dodenherdenking en ook zij verwelkomt het grote aantal kinderen dat deze avond hier bijeen is. “Deze traditie van herdenken moet worden voortgezet en daar zal ik voor vechten.”

De leden van de scouting flankeren elke rij met graven en dragen bloemen die straks bij ieder graf zullen worden neergelegd. Aan het begin van twee minuten stilte klinkt de Taptoe, waarna korte tijd alleen maar de vogeltjes te horen zijn in de bosrijke omgeving van het oorlogskerkhof. Na muziek van de fanfare worden bij het overwinningskruis onder tromgeroffel kransen gelegd door de burgemeester en de kinderburgemeester, afgevaardigden van het Comité 4 mei, de Stichting 40-45 Valkenswaard Waalre, het Bloemencorso en de Royal Welsh Fusiliers. Namens voetbalvereniging Borkel en Schaft leggen twee kinderen bloemen, waarna overige aanwezigen, zoals de adoptanten, bloemen leggen bij individuele graven, en de scouts leggen één bloem bij elk van de 222 graven.

Tijdens het zingen van het Engels en Nederlands volkslied worden de bijbehorende vlaggen gehesen en weer neergelaten, geeft het gilde een vaandelgroet voor God, de Koning en Vaderland en haalt vervolgens de voorzitter van het Comité 4 mei eigen jeugdherinneringen op. “Als kleine jongen keek ik vaak met mijn vader naar films over de Tweede Wereldoorlog. Later bezocht ik met mijn kinderen de landingsstranden en de Amerikaanse begraafplaats. Nog weer later fietste ik hier langs dit Britse Ereveld en via de Stichting Erfgoed 40-45 heb ik een graf kunnen adopteren.” Na het levensverhaal van deze militair verteld te hebben klinkt het lied The Long and Winding Road door zanger Wolterink en gitarist Jansen. Tenslotte wordt onder leiding van de burgemeester een rondgang gemaakt langs de graven, waarmee de herdenking wordt afgesloten.

Vrouw die fier kijkt

Even later, om kwart voor acht, vindt, met klokgelui als start, de tweede plechtigheid plaats, op het Verzetstrijdersplantsoen. Ook hier wordt iedereen ontvangen met muziek van de harmonie. Het gilde staat paraat, van drie voetbalverenigingen zijn jonge spelers present en een indrukwekkend vuur brandt naast het bronzen verzetsmonument van de vrouw die fier voor zich uit kijkt. Na de taptoe en twee minuten stilte wordt het Wilhelmus gezongen en wordt de vlag gehesen en neergelaten tot halfstok. Opnieuw spreekt burgemeester Ederveen de aanwezigen toe. “Ik spreek het verlangen uit dat we vrede die wij hier genieten, uiteindelijk ook de oorlogsgebieden waar ook ter wereld, zal bereiken.” Kinderburgemeester Billy de Wit: “Ik ben vandaag twee minuten stil om mijn dankbaarheid te tonen. Dank je wel mijn dappere helden.”

De voorzitter van het Comité 4 mei is blij dat zovelen ondanks het slechte weer, aanwezig zijn. “We gedenken”, zo spreekt hij iedereen toe, “alle burgers en militairen die in het Koninkrijk der Nederlanden of waar ook ter wereld zijn omgekomen of vermoord. Zowel tijdens de Tweede Wereldoorlog als de Koloniale Oorlog in Indonesië, in oorlogssituaties en bij vredesoperaties daarna. Dankzij de inzet van militairen en met behulp van het verzet zijn wij bevrijd. Van 237 mensen uit Valkenswaard is bekend dat zij om het leven zijn gekomen tijdens de Tweede Wereldoorlog en daarna, als gevolg van oorlogsgeweld.”

Tijdens tromgeroffel en het neigen van de gildevaandels worden aan de voet van het verzetsmonument kransen gelegd door de burgemeester en de kinderburgemeester, het Comité 4 mei, de Stichting Erfgoed 40-45 Valkenswaard-Waalre, het Bloemencorso en de Bond van Wapenbroeders. Voor het eerst wordt door drie voetballertjes een krans naar voren gebracht en klinkt vervolgens het lied The Long and Winding Road.

De ceremoniemeester besluit deze bijeenkomst door de inhoud van het lied uit te leggen. “De tekst benadrukt het gevoel van eenzaamheid en het verlangen naar verbinding. De persoon uit het lied hoopt bij een deur aan te mogen kloppen en zo weer richting te kunnen geven aan zijn leven. Hoeveel mensen zouden niet bij een deur willen aankloppen omdat ze richting aan het zoeken zijn voor hun leven en snakken naar verbinding?”

Na een dankwoord aan alle groepen en overige aanwezigen verlaat iedereen in gepaste stilte onder muziek van de harmonie het Verzetstrijdersplein.

Download de gratis app van Valkenswaard24 en mis niets → Apple | Android